Sinterklaasgedichten maken - Barbara Witterland

Vandaag zat ik te denken,
wat ik jou zou schenken.

Het is weer de tijd van het jaar: Sinterklaas is in het land. Dit jaar is het kinderfeest nogal omstreden vanwege de kwestie rond Zwarte Piet, maar dat mag de pret niet drukken. Alhoewel, pret? Misschien is dat niet het goede woord. Voor al die kinderen die hun schoen hebben gezet en vol verwachting uitkijken naar dat ene cadeautje of naar een bezoek van de goedheiligman zelf, is pret natuurlijk een understatement. Maar voor al die mensen die Sinterklaas moeten bijstaan in de zoektocht naar die cadeautjes en het maken van surprises is het soms geen pretje. En dan heb ik het nog niet eens gehad over het maken van gedichten.

Wat is dichten?

Op de vraag wat dichten – of poëzie – is, blijft een eenduidig antwoord uit. Wat voor de een als poëzie in de oren klinkt, hoeft dat voor een ander niet te zijn. Wel zijn gedichten te herkennen: korte zinnen, witregels en de bekende strofen (of verzen). Je kunt gedichten ook zien als een taalspel: je wilt op een bijzondere manier – door te spelen met woorden en klanken – een boodschap overbrengen. Die boodschap kan een emotie zijn, een wijze les of gewoon gekkigheid.

Rijmschema’s of toch niet?

Opvallend is dat moderne gedichten niet altijd rijmen. Alleen aan de vorm – de korte zinnen, de witregels en de totale lengte – kun je dan zien dat het om een gedicht gaat. Er is dus hoop voor de gelegenheidsdichter die het maar niet voor elkaar krijgt een rijmend Sinterklaasgedicht te produceren.

Als je wel wilt rijmen, zijn er verschillende mogelijkheden. Er zijn vier vormen:
slagrijm = a a a a
gepaard rijm = a a b b
gekruist rijm = a b a b
omarmend rijm = a b b a

Slagrijm
Vandaag zat ik te denken (a)
wat ik jou zou schenken. (a)
Ik wil je natuurlijk niet krenken, (a)
daarom liet ik Zwarte Piet meedenken. (a)

Gepaard rijm
Als ik een cadeautje zou kopen, (a)
dan zou ik er een mooi lintje omheen knopen. (a)
Een lintje met roze en wit (b)
met daaraan een gedicht vol pit. (b)

Gekruist rijm
Straks is het 5 december (a)
en is mijn gedicht nog niet klaar. (b)
Toch ben ik al begonnen in september. (a)
Oh, ik vind dichten toch zo zwaar! (b)

Omarmend rijm
Hoog en droog zit ik op mijn paard, (a)
uitkijkend over al die glimmende daken. (b)
De hoeven laten de sneeuw kraken. (b)
Ik duik nog wat dieper weg in mijn baard. (a)

Tips

Rijmen kun je zo ingewikkeld maken als je zelf wilt. Er kan en mag veel. Je kunt kiezen om een verhaal te schrijven in dichtvorm. Of je houdt het beknopt en misschien zelfs een beetje vaag. Je kunt zelfs een dialoog in rijmvorm schrijven.

Wil je niet rijmen? Dan kun je nog steeds met dat verhaal, die dialoog of die ‘vage’ tekst uit de voeten. Houd de verschijningsvorm wel gelijk aan die van een gedicht, dus korte zinnen, witregels en verdeel de tekst in strofen.

Persoonlijke gedichten

Probeer je gedicht persoonlijk te maken. Richt je tot degene voor wie het is bestemd. Je kunt anekdotes erin verwerken of – als je de persoon goed kent – dingen die je samen hebt meegemaakt. Je kunt ook kiezen voor een fantasieverhaal rondom de persoon in kwestie. Laat hem gekke dingen meemaken.

Anoniem of op het cadeautje gericht

Doe je mee aan surprises waarbij jij als gever anoniem blijft? Dan kun je natuurlijk altijd een gedicht maken waarin het cadeautje centraal staat of juist Sinterklaas zelf.
Is het de bedoeling dat je wel een hint geeft aan de ontvanger? Dan kun je – net als in een persoonlijk gedicht – een anekdote of een persoonlijk kenmerk van jezelf erin verwerken.

Hulpmiddelen bij het rijmen

Rijmwoorden.org
Mijnwoordenboek.nl
Deze website geeft behalve rijmwoorden ook resultaten in uitdrukkingen.
Rijm.nu
Hier vind je niet alleen rijmwoorden, maar ook volledige gedichten.
CambiumNed
Een website voor het vak Nederlands waar uitgebreide theorie over poëzie is te vinden.